Escher in het paleis

Paleis is al veel gezegd, het is meer een museum waar men probeert de "Escher experience" te creëren. Dit wil zeggen dat het Paleis Lange Voorhout volledig is gewijd aan M.C. Escher

Het is geopend op 16 november 2002. Toen het paleis een museumfunctie kreeg, waren er de eerste periode verschillende tentoonstellingen. De Escher-collectie kwam pas in 2002.

De zogenaamde Escher Experience, een multimediareis door de wereld van Escher. De bezoeker kan hierdoor de ongrijpbare, vervreemdende wereld van Escher ervaren.

Uitspraken van Escher

M.C. Escher was een zeer en interessant persoon vanwege zijn unieke bijdrage een de wereld van kunst en wiskunde. Hieronder zijn een aantal uitspraken of "citaten" van hem. "Ik geloof dat het maken van prenten, zoals ik dat doe, bijna alleen een kwestie is van het zo verschrikkelijk graag goed willen doen." "Ik zou een tweede leven kunnen vullen met het werken aan mijn prenten." "Op momenten van groot enthousiasme schijnt het me toe dat er nooit op de wereld, door niemand, zo iets moois en belangrijks gemaakt is." “Ik speel een vermoeiend spel." “Ik word niet volwassen. In mij is het kleine kind van vroeger." “De dingen die ik wil uiten zijn zo prachtig en zuiver." “Ik wandel steeds in raadselen. Er komen telkens jongelui die zeggen: u maakt ook popart. Ik weet helemaal niet wat dat is, popart. Dit werk maak ik al dertig jaar."

De werken van Escher

Pas vanaf zijn veertigste maakte Escher "Escheriaanse" prenten. Hieronder volgt een opdeling van de onderwerpen die typisch zijn voor Escher. 

Regelmatige vlakvulling 

Met regelmatige vlakvulling bedoelt men een prent die volledig gevuld is met gelijkvormige figuurtjes die elkaar nergens overlappen.

Voorbeeld

Dag en nacht

Twee dimensies, of drie dimensies? 

Een voorbeeld hiervan is de prent Tekenen. Enerzijds lijkt het alsof Escher een afbeelding heeft gemaakt van een eerste driedimensionale hand, die een tweede, tweedimensionale hand tekent, anderzijds lijkt het alsof de eerste hand juist tweedimensionaal is, en getekend wordt door de tweede hand, die driedimensionaal is. Een ander voorbeeld is Prentententoonstelling, waarop een man naar een prent kijkt waarop hij zelf afgebeeld is.

Voorbeeld

Handen

Onmogelijke ruimtelijke objecten 

Dit onderwerp spreekt voor zich. Hierbij tekende Escher een Ruimtelijk figuur dat volgens wiskundige eigenschappen onmogelijk was

Voorbeeld

Villa

Perspectief

Escher had een voorkeur voor eigenaardige gezichtspunten. Deze prenten kun je vanuit 2 perspectieven interpreteren.

Voorbeeld

Vaas 

Oneindigheidsbenaderingen 

Deze prenten zijn allemaal regelmatige vlakvullingen, maar aan de randen worden de afgebeelde figuurtjes steeds kleiner, zodat er uiteindelijk schijnbaar oneindig veel figuurtjes afgebeeld zijn. 

Voorbeeld

Cirkellimiet

Simultane werelden 

Een voorbeeld hiervan is de prent Drie werelden; de drie werelden zijn: de bomen die weerspiegeld worden in de vijver, de bladeren die op de vijver drijven, en de vis die erin zwemt.

Voorbeeld

Drie werelden

Isometrische illusies

Het is soms niet duidelijk of iets juist dichtbij of ver weg is, zoals in het werk Hol en bol.

Voorbeeld

Hol en bol

De techniek van Escher

Escher had een sterke voorkeur voor technieken waarbij men met een zwart vlak begint en zwart weghaalt. Escher gebruikte dan ook houtsnede, houtgravure, lithografie en in mindere mate mezzotint. Tijdens zijn HBS-opleiding maakte hij ook enkele lino's.

Escher erfde van Jessurun de Mesquita een voorliefde voor houtsnede op langs hout, maar later gebruikte Escher ook houtgravure, omdat men hiermee gedetailleerder kon werken. Houtsnede zou echter voor Escher een veelgebruikte techniek blijven.

 

Zijn eerste lithografie maakte hij in 1929. In 1946 waagde Escher zich dan ook aan mezzotint, ook wel "zwarte kunst" genoemd. Mezzotint vergde echter te veel geduld en Escher zou in totaal slechts zeven mezzotinten maken.

Escher bezat een grote technische vaardigheid. Een voorbeeld hiervan is de prent Draaikolken, waarin afbeeldingen van rode en groene vissen het vlak vullen. 

In het begin was techniek belangrijk voor Escher, maar op een gegeven ogenblik was technische vaardigheid niet meer het hoofddoel. Escher wil dan de wonderlijke ideeën in zijn hoofd uitdrukken in prenten, en techniek is hiervoor slechts een middel.

Draaikolken, Escher 1952

Het leven van Escher

In zijn jeugd was Escher de jongste zoon van waterbouwkundig ingenieur George Arnold Escher en Sarah Gleichman. De familie was afkomstig van Duitsland en telde toen al intellectuelen en andere kunstenaars zoals zijn jongere neef Rudolf Escher.

In 1903 verhuisde zijn familie naar Arnhem, waar Escher de HBS (hogereburgerschool) volgde. Hij was goed in tekenen maar verder was hij geen goede leerling. In 1919 ging Escher naar de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem.

In 1922 verliet hij de school. Van dan af reisde hij regelmatig naar Spanje en Italië. In Italië ontmoette hij Jetta Umiker, met wie hij in 1924 trouwde. Zij schonk hem drie zonen: George, Arthur en Jan.

Escher en zijn vrouw vestigden zich in Rome, totdat in 1935 het regime van Mussolini hem teveel werd. Hij verhuide naar Zwitserland waar hij in Château-d’Ex verbleef. Maar ook hier voelde hij zich niet thuis, in 1937 verhuisde hij naar Ukkel.

 

In 1941 verhuisde de familie naar Baarn in Nederland totdat hij in 1970 naar de Rosa-Spier-Stichting, een bejaardetehuis voor bejaarde kunstenaars, waar hij een eigen atelier had.

Hij overleed op 73-jarige leeftijd in Laren/Hilversum. Hij werd begraven in Baarn.